نظریه داو چیست؟

زمان مطالعه: ۶ دقیقه

زمان مطالعه: ۷ دقیقه

نظریه داو چیست؟
نظریه داو، نظریه‌ای مالی است که بیان می‌کند اگر یکی از میانگین‌هایش (میانگین صنعتی یا میانگین حمل و نقل) از سقف مهم قبلی صعود کند و سپس میانگین دوم نیز حرکت آن را دنبال کند، بازار روند صعودی خواهد گرفت. به عنوان نمونه اگر میانگین صنعتی داو جونز (DJIA) از یک سقف عبور کند، انتظار می‌رود که میانگین حمل‌و‌نقل داو جونز (DJTA) نیز بعد از مدت زمان معقولی حرکت مشابهی انجام دهد.

درک نظریه داو

نظریه داو یک روش معامله‌گری است که توسط چارلز اچ. داو ابداع شده است. داو به همراه ادوارد جونز و چارلز برگ استرسر، شرکت داو جونز را تاسیس و در سال ۱۸۹۶ شاخص میانگین صنعتی داو جونز را ایجاد کردند. داو نظریه خود را طی مجموعه مقالاتی در روزنامه وال استریت ژورنال چاپ کرد که البته خود داو از بنیان‌گذاران این روزنامه نیز بود.

چارلز داو در سال ۱۹۰۲ فوت کرد و به همین دلیل هیچ‌وقت موفق نشد تا نظریه خود را به صورت کامل منتشر کند اما چند نفر از همکاران و دوستان وی، مقالاتی که در روزنامه وال‌استریت‌ژورنال چاپ شده بود را منتشر کردند. برخی از مهمترین افرادی که در انتشار این نظریه مشارکت داشتند، شامل افراد زیر می‌باشند:

• کتاب «فشارسنج بازار سهام (۱۹۲۲)» از ویلیام همیلتون
• کتاب «نظریه داو (۱۹۳۲)» از رابرت ری
• کتاب «چطور به بیشتر از ۱۰۰۰۰ سرمایه گذار کمک کردم تا سود کنند (۱۹۶۰)» از جورج شیفر
• کتاب «نظریه داو کنونی(۱۹۶۱)» از ریچارد راسل

داو باور داشت که خود بازار به صورت کلی معیار معتبری برای بررسی شرایط کلی اقتصادی است، و یک نفر می تواند با بررسی شرایط کلی بازار جهت کلی آن را مشخص کرده و احتمالا جهت حرکت یک سهم منفرد را نیز پیدا کند.

طی صد سالی که از ابداع این روش گذشته، افراد زیادی در توسعه و رشد بیشتر نظریه داو نقش داشته‌اند. از جمله این افراد آقای ویلیام همیلتون در دهه ۱۹۲۰، آقای رابرت ری در دهه ۱۹۳۰ و جرج شیفر و ریچارد راسل در دهه ۱۹۶۰ هستند. برخی از شاخصه‌های اولیه این نظریه کاربرد خود را از دست داده اند. به عنوان نمونه در نسخه اولیه نظریه، تاکید زیادی بر بخش حمل‌و‌نقل مانند خطوط راه‌آهن بود که الان کاربرد کمتری دارد. اما رویکرد داو هنوز هم هسته اصلی تحلیل تکنیکال مدرن را تشکیل می‌دهد.

نظریه داو چگونه کار می کند

نظریه داو شش اصل اساسی دارد.

۱. بازار همه چیز را نادیده می‌گیرد

نظریه داو بر اساس نظریه بازارهای کارآمد (Effecient Markets Hypothesis) عمل می‌کند. نظریه بازارهای کارآمد می‌گوید که قیمت بازار تمام اطلاعات لازم را نمایان می‌کند. به عبارت دیگر این نظریه مخالف اقتصاد رفتاری است.

فاکتورهایی مانند «درآمد بالقوه»، «مزیت‌های رقابتی»، «برتری مدیریتی» و دیگر فاکتورها، در نمودار قیمت لحاظ شده‌اند حتی اگر دیگران از درک این موضوعات عاجز باشند. در مدل‌های سخت‌گیرانه‌تر این نظریه، حتی حوادث آینده بازار، به عنوان ریسک در نظر گرفته نمی‌شوند.

۲. بازار سه روند اصلی دارد

روندهای اصلی بازار ممکن است یک سال و یا بیشتر دوام آورده و به حرکت صعودی و یا نزولی خود ادامه دهند. در داخل این روندهای اصلیِ بلند مدت، روندهای ثانویه تشکیل می‌شوند که اغلب در خلاف جهت روند اصلی حرکت می‌کنند. مثلا در یک روند اصلی صعودی، روند‌های ثانویه نزولی و برعکس تشکیل می‌شوند. بازه زمانی تشکیل این روندهای ثانویه بین سه هفته تا سه ماه است. و نوع سوم روندهای کوچک هستند که کمتر از سه هفته عمر دارند و اغلب نویز و پارازیت هستند.

۳. روندهای اصلی سه مرحله دارند

بر اساس نظریه داو، هر روند اصلی سه مرحله را طی می‌کند.

در یک بازار صعودی این مراحل شامل  این موارد هستند:

1. فاز جمع‌آوری  (Accumulation phase)
2. فاز مشارکت مردم عادی (یا حرکت بزرگ) [Public participation (or big move) phase]
3. فاز اضافی (Excess phase)

در یک بازار نزولی نیز این مراحل شامل این موارد هستند:

1. فاز توزیع (Distribution phase)
2. فاز مشارکت مردم عادی
3. فاز وحشت (یا ناامیدی) [Panic (or despair) phase]

۴. شاخص‌ها باید یکدیگر را تایید کنند

برای تثبیت یک روند، شاخص‌های داو یا میانگین‌های بازار باید یکدیگر را تایید کنند. این یعنی اگر در یک شاخص سیگنالی مشاهده شد، این سیگنال باید در شاخص دیگر نیز مشاهده یا تایید شود. اگر در یک شاخص، مانند شاخص میانگین صنعتی داو جونز، سیگنال تشکیل یک روند اصلی جدید دیده شود، اما وضعیت شاخص دیگر نزولی باشد، معامله‌گران باید فرض تشکیل روند جدید را نادیده بگیرند.

داو از دو شاخص استفاده می‌کند که با همکاران خود اختراع کردند. این دو شاخص عبارت اند از میانگین صنعتی داو جونز (DJIA) و میانگین حمل و نقل داو جونز(DJTA). فرض داو این بود که اگر شرایط اقتصادی خوب باشد، DJIA (میانگین صنعتی داو جونز) افزایش یافته و متعاقبا سیستم حمل و نقل نیز از این رشد بهره‌مند خواهد شد. اگر قیمت‌ها در بازار سهام در حال افزایش باشند اما بازار حمل و نقل شرایط خوبی نداشته باشد، روند افزایش قیمت بازار سهام پایدار نخواهد بود. عکس این حالت نیز ممکن است رخ دهد: یعنی اگر بازار حمل و نقل در حال رشد باشد اما روند بازار سهام نزولی باشد، هیچ کدام پایدار نخواهد بود.

۵. حجم معاملات باید تایید کننده روند باشد

اگر قیمت‌ در جهت روند اصلی حرکت کند، حجم معاملات باید افزایش یافته و اگر بر خلاف جهت روند باشد، حجم معاملات باید کاهش یابند. کاهش حجم معاملات، نشان‌دهنده این است که قدرت روند در حال کاهش است. به عنوان نمونه با افزایش قیمت در یک بازار صعودی، حجم معاملات باید افزایش یافته و در حرکات بازگشتی(نزولی) ثانویه، کاهش یابد. اگر اینجا با تشکیل حرکت بازگشتی(نزولی)، حجم معاملات افزایش یابد، می‌تواند نشانه این باشد که جهت روند در حال تغییر است و معامله‌گران بازار نزولی شده‌اند.

۶. تا زمانی که تغییر جهت واضحی در روند رخ نداده، روند به حرکت خود ادامه خواهد داد

ممکن است حرکت‌های بازگشتی که در روندهای اصلی رخ می‌دهند با روند‌های ثانویه، اشتباه گرفته شوند. در یک بازار نزولی تعیین اینکه آیا روند صعودی تشکیل شده، تغییر جهت بازار است و یا صرفا یک صعود موقت، کار بسیار دشواری است. اینجا طرفداران نظریه داو باور دارند که احتمال یک حرکت بازگشتی وجود دارد.

ملاحظات ویژه

چند نکته اضافه‌ای که باید درباره نظریه داو در نظر بگیرید

قیمت‌های بسته شدن و محدوده‌های قیمتی

چارلز داو تنها قیمت‌های پایانی را در نظر می‌گرفت و حرکت‌های قبل از بسته شدن را در محاسبات خود وارد نمی‌کرد. سیگنال تشکیل روند، تنها بر اساس قیمت‌های پایانی ایجاد می‌شوند و حرکات قیمت قبل از بسته شدن بازار در طول آن روز در نظر گرفته نمی‌شود. 

از دیگر ویژگی‌های نظریه داو، ایده محدوده‌های قیمتی است. دوره‌هایی که قیمت در آن‌ها در دو محدوده قیمتی (رِنج) حرکت می‌کند، دوره‌های تثبیت خوانده می‌شوند. معامله‌گران قبل از تصمیم‌گیری و انتخاب جهت بازار، باید منتظر شکست یکی از این محدوده‌ها باشند. به عنوان مثال اگر قیمت محدوده سطح مقاومت را بشکند، به احتمال زیاد جهت روند صعودی خواهد بود.

سیگنال‌ها و شناسایی روندها

یکی از جوانب دشوار استفاده از نظریه داو، شناسایی محل دقیق بازگشت روندها می‌باشد. فراموش نکنید که افرادی که از نظریه داو استفاده می‌کنند، معاملات خود را جهت کلی بازار انجام می‌دهند. بنابراین شناسایی محل‌هایی که جهت بازا تغییر می‌کنند، بسیار حیاتی است.

یکی از اصلی‌ترین تکنیک‌هایی که در نظریه داو برای شناسایی محل‌های تغییر جهت بازار استفاده می‌شود،‌ تحلیل قله و قعر(Peak and trough) می‌باشد. قله (Peak)، معادل بیشترین قیمتِ حرکت بوده در حالی که کمترین قیمت حرکت، قعر (Trough) خوانده می‌شود. توجه کنید که فرض نظریه داو این است که بازار در یک خط راست حرکت نمی‌کند، بلکه با حفظ جهت حرکت کلی بازار، از سقف‌ها (قله) به کف‌ها (قعر) حرکت می‌کند.

یک روند صعودی در نظریه داو چیزی نیست جز قله و قعرهایی که در سطوح بالاتر قیمت تشکیل می‌شوند. یک روند نزولی نیز مجموعه‌ای از قله و قعر‌هایی است که در سطوح پایین‌تر تشکیل می‌شوند.

شش اصل نظریه داو بیان می‌کند که تا زمانی که نشانه‌ی واضحی از تغییر جهت مشاهده نشده، روند به حرکت خود ادامه خواهد داد. درست مانند قانون اول نیوتون که می‌گوید یک جسم متحرک [با سرعت ثابت] تا زمانی که نیروی خارجی دیگری به آن وارد نشود،‌به حرکت خود ادامه خواهد داد. به همین ترتیب بازار نیز در جهت روند اصلی خود حرکت خواهد کرد تا زمانی که یک نیروی خارجی، مانند تغییر در شرایط اقتصاد، آنقدر قوی باشد که جهت این روند اصلی را تغییر دهد.

تغییر روندها

سیگنال تغییر روند اصلی زمانی مشاهده می‌شود که بازار دیگر نتواند در جهت حرکت اولیه خود، قله و قعرهای جدید (Peak and Trough) ایجاد کند. در یک روند صعودی، سیگنال تغییر روند زمانی مشاهده می‌شود که بازار نتواند سقف و یا کف جدید ایجاد کند. در این موقعیت بازار از روندی که در آن با موفقیت سقف‌ها و کف‌های بالاتر ایجاد می‌کرد به روندی تبدیل می‌شود که در آن سقف‌ها و کف‌های پایین‌تر ایجاد می‌کند که از مشخصه‌های یک بازار نزولی است.

تغییر یک روند نزولی اصلی نیز وقتی رخ می‌دهد که بازار دیگر نتواند سقف‌ها و کف‌های پایین‌تر ایجاد کند. اتفاقی که در اینجا رخ می‌دهد این است که بازار قله‌هایی ایجاد می‌کند که بالاتر از قله‌های قبلی بوده و همچنین کف‌های قیمتی ایجاد می‌کند که از کف‌های قبلی بالاتر هستند.

خلاصه نکات

• نظریه داو، نوعی نظریه تحلیل تکنیکال است که بیان می‌کند اگر یکی از میانگین‌هایش (میانگین صنعتی یا میانگین حمل و نقل ) از سقف مهم قبلی صعود کند و سپس میانگین دیگر حرکت آن را دنبال کند، بازار روند صعودی خواهد گرفت.
• پیش‌بینی این نظریه بر اساس این است که بازار طبق شرایط «نظریه بازار کارآمد» (Effecient Markets Hypothesis) عمل کرده و هر چیز دیگری را نادیده می‌گیرد.
• در چنین الگویی، شاخصه‌های مختلف بازار باید تا وقتی که روند قیمت تغییر می‌کند، پرایس اکشن و حجم یکدیگر را تایید کنند.

منبع:‌InvestoPedia؛ ترجمه مارکتیکس؛ استفاده از مطالب سایت بدون ذکر منبع مورد رضایت ما نیست.